Giới thiệu về bộ Trống

Có lẽ bộ gõ (percussion) là nhạc cụ xuất hiện sớm nhất trong lịch sử âm nhạc.Lẽ đơn giản là vì trước khi con người biết đến những âm thanh với cao độ và cường độ khác nhau,hay nói một cách khác là những nốt nhạc thì cái gần với âm nhạc nhất chính là nhịp (beat). Trong phạm vi nhạc rock, bộ gõ thường được sử dụng nhiều nhất có lẽ là dàn trống jazz (drum kit hoặc drum set),và cũng như bass và guitar, bộ trống là thành phần không thể thiếu của một ban nhạc. Tài năng của một tay trống có ảnh hưởng không nhỏ đến thành công của một ban nhạc rock.Nếu như trong nhạc pop, trống đơn thuần chỉ dùng để giữ nhịp cho bài hát thì trong nhạc rock, trống có tiếng nói riêng của mình,không thua kém cây guitar lead là mấy. Trong một ban nhạc,có lẽ tay trống là người có thể lực khoẻ nhất vì phải vận dụng hết tất cả tứ chi của mình một cách liên tục và thật lực để đập trống. Hôm nay, theo lời yêu cấu của một số bạn muốn tìm hiểu về bộ trống trong nhac rock, tớ xin giới thiệu sơ những gì mà tớ biết về nhạc cụ này. Tuy nhiên,tớ không phải là dân chơi trống nên có thể hiểu biết còn hạn chế, ai là dân trong nghề cứ thẳng thắn góp ý.

Tại sao gọi là trống “da”?

Đây là tiếng đọc trại từ chữ “jazz” mà ra vì dàn trống để chơi nhạc jazz,blues, pop, và rock hiện nay được tạo ra để chơi nhạc jazz đầu tiên. Bộ trống jazz hoàn chỉnh ra đời khoảng cuối thập niên 20,đầu thập niên 30 của thế kỉ trước khi các trào lưu nhạc jazz bắt đầu thịnh hành.Trước khi có nhạc jazz, người ta hầu như không nghĩ đến chuyện tạo ra một bộ trống tổng hợp để một nguời có thể chơi mà thay vào đó mỗi nhạc công chơi một loại trống khác nhau. Bộ trống jazz được lắp ghép dựa trên dàn trống của các ban nhạc diễu hành (marching band) bao gồm trống cái (bass drum), trống con có dây chằn (snare drum),trống to một mặt (timpano) và chập choã (cymbal).Thay vì mỗi nhạc công trên nguời đeo một chiếc trống đi diễu hành với dàn kèn đồng như trước,những người chế tạo ra bộ trống jazz đã nghĩ cách để kết hợp tất cả các loại trống lại với nhau để người chơi có thể dùng cả hai tay và hai chân của mình chơi tất cả các loại trống cùng một lúc. Để làm được như vậy các loại trống được gắn cố định vào các giá đỡ (stand, hoặc rack) và trống bass được đặt duới chân và chơi bằng bàn đạp (pedal) thay cho tay. Điều này đòi hỏi các tay trống phải sử dụng linh hoạt cả tay và chân của mình, sao cho tứ chi vừa hoạt động độc lập lại vừa có thể hỗ trợ lẫn nhau. Bộ trống jazz nguyên thuỷ được cải tiến nhiều lần bằng các bổ sung thêm các trống con (tom-toms), chập choã có bàn đạp (hi-hat cymbals) và trống timpano được thay thế bằng trống tom lớn (floor tom). Đến ngày nay,một bộ trống được gọi là tiêu chuẩn (standard) thì phải có đủ bass drum,snare drum, 2 hoặc 3 trống tom con (rack toms), một tom to (floor tom), cymbal đạp (hi-hat cymbal), một cymbal to (ride cymbal),một cymbal trung (crash cymbal) và nhiều cymbal con (splash cymbals).Các splash cymbals nhiều hay ít tuỳ theo nguời chơi

Một bộ trống căn bản

* Phụ tùng của trống:

1/ Dùi trống (drumstick):

Dùi trống thường đượclàm bằng gỗ, chia làm 5 phần:đuôi (butt), thân (shaft), “vai” (shoulder),cổ (neck) và đầu (tip).Người ta phân loại dùi trống dựa vào phần đầu.Có ba loại đầu cơ bản:đầu tròn (round),đầu hình bầu dục (oval) và đầu tam giác (triangle).Theo nguyên lí về mặt âm học, với cùng một lực tác động diện tích tiếp xúc giữa dùi và mặt trống càng nhỏ thì âm tạo ra càng lớn nên các tay trống sấm sét của các ban nhạc rock thường chọn loại triangle tip để có được âm thanh lớn trong khi các tay trống của các thể loai khác thích sử dụng loại bầu dục. Dùi đầu tròn được sử dụng nhiều trong các marching band.

Các loại dùi trống

Khi chơi nhạc unppluged,nguời chơi trống thường sử dụng drum brush hoặc drum rod thay cho dùi trống vì khi dùng dùi trống,nguời chơi không kiểm soát được cường độ âm thanh phát ra, trong khi chơi unplugged, điều tối kị là tiếng trống quá to át tiếng đàn (Các tay trống của ta thường dùng các miếng đêm bằng cao su hoặc lấy quần áo phủ lên mặt trống để giảm bớt tiếng ồn. Drum brush là loại dùi với phần đầu có gồm nhiều sợi nhỏ gióng như cái cọ để khi đánh, âm thanh được phân tán đều trên mặt trống,như vậy tiếng trống sẽ giảm cường độ đáng kể,thích hợp cho nhạc unplugged, còn drum rod gồm nhiều que nhỏ như chiếc đũa được buộc lại với nhau thành một. Drum rod khi đánh cho tiếng đanh và gọn hơn dùng drum brush nhưng vẫn nhẹ hơn khi dùng dùi.

2/Pedals:

Nếu dùi trống là dụng cụ để gõ dành cho tay thì bàn đạp (pedal) chính là dùi dùng cho chân. Có hai loại bàn đạp, bàn đạp chân phải dành cho trống bass (bass drum pedal) và bàn đạp chân trái dành cho hi-hat cymbal (hi-hat pedal). Bass drum pedal gồm 1 hoặc 2 lo xo cứng nối phần bàn đạp với phần dùi (mallet).Đối với trống bass đôi, người chơi sử dụng pedal đôi,hay còn được dân chơi trống ở Vn gọi là pedal hai rốc-kít (duallist pedal). Hi-hat pedal thì không có phần mallet mà lò xo được nối với một thanh sắt luồn bên trong giá đỡ của hi-hat cymbal,phía trên đầu có một khoá (key) để điều chỉnh độ đóng mở của cymbal.

Hihat Pedal

Kick Pedal

3/Các loại trống tay (hand percussions)

Bên cạnh bộ trống jazz bình thường,người chơi trống có thể gắn thêm các đồ phụ tùng thường được gọi là trống tay để làm phong phú dàn trống của mình như mõ thiếc (cowbell),mõ gỗ (woodblock), vòng lục lạc (tambourine), tam giác (triangle), maracas, cabasa và castanet.Sở dĩ gọi là trống tay vì các nhạc cụ này có kích cỡ vừa tầm tay của người chơi và có thể sử dụng riêng rẽ nếu không gắn vào dàn trống. Các tay ca sĩ giữa những đoạn solo guitar thường cầm tambourine hoặc các loại mõ gõ cho đỡ phải thất nghiệp. Có thể kể thêm bộ trống conga và bongo được làm bằng da linh dương xuất xứ từ Châu Phi nếu ban nhạc chơi theo hướng âm nhạc Phi-Mỹ Latin.

Bongo